فلسفه صدر المتالهین، محمد ابن ابراهیم، صدر الدین شیرازی، بانی حکمت متعالیه
حرکت جوهری
صدر المتالهین معتقد به جوهر و حرکت جوهری است و در نهایت حرکت جوهر در جوهر .
هر شیء در حال تحول و بعبارتی در حال حرکت است . همچو جوی آب که آب در آن جریان داشته و نو می شود ولی باز ما آن جوی را ثابت می دانیم . همه عناصر بدن شخص تغییر می کنند ولی باز ما آن شخص را ثابت می دانیم.
حرکت جوهر در جوهر
در حرکت جوهر در جوهر قسمت ثابت را نیز در حال تحول میداند .
در این تحول ایشان معتقد است در هر لحظه هر عنصر برای تحول ، نیست و هست میشود .
پس نه تنها خداوند لازم است تا خلق کند .
بلکه هر لحظه هر شیء قائم به ذات الهی است که موجودیت و باقی ماندنش به اراده و قدرت الهی متصل است .
صدر المتالهین در باب حکمت متعالیه :
درآمیختگی کامل برهان و شهود و ایجاد پیوند عرضی بین آنها و درآوردن هردو در سلک واحد به عنوان ریاضت عملی و ریاضت نظری و یکی دانستن آنها در فاعل و قابل معرفت دانستن آنها می باشد .
در موضوع سه وجود : واجب و ممکن و ممتنع ، فلاسفه دیگر امکان را از اوصاف ماهیت می دانند ولی ایشان امکان را از اوصاف وجود و امکان فقری یا امکان وجودی تعبیر می کنند.
